W 2009 roku odpady plastikowe w UE wynosiły 66 mln ton, a w 2019 ich liczba wzrosła do prawie 79 mln ton. Te niechlubne liczby zmusiły Komisję Europejską do podjęcia radykalnych kroków, mających na celu walkę z plastikowymi odpadami, a co za tym idzie, na stałe z rynku znikną niektóre z nich. Komisja Europejska przygotowuje przepisy, które uchylą dyrektywę z 1994 roku i zastąpi ją nowym rozporządzeniem. Aby tak się stało, muszą się na te zmiany zgodzić europosłowie oraz Rada UE.
Co to oznacza w praktyce?
W tej chwili państwa członkowskie mogą dowolnie decydować za pomocą jakich narzędzi egzekwować unijne prawo odnośnie wspomnianej dyrektywy. Gdy nowe rozporządzenie wejdzie w życie wszystkie kraje członkowskie bez wyjątku będą musiały dostosować się do nowych przepisów. Inaczej niż ma to miejsce obecnie, bowiem po wprowadzeniu nowej dyrektywy w 2018 roku niewiele się zmieniło. Mało który z krajów UE stosował się do obowiązujących przepisów. W konsekwencji ilość odpadów zwiększyła się, zamiast sukcesywnie maleć.
Kogo dotkną zmiany ?
Zmiany będą dotyczyć dwóch grup. Pierwszą stanowią kraje UE, drugą firmy produkujące opakowania oraz ci, którzy z nich korzystają. W konsekwencji unia chce zmusić kraje do redukcji ilości plastikowych odpadów o 15% do 2040 roku przyjmując za punkt odniesienia rok 2018.
Druga grupa to praktycznie każda brana – od spożywczej, po gastronomię, RTV, AGD czy e-commerce, ponieważ większość z podmiotów wprowadzających produkty na rynek korzysta z opakowań.
Z czego trzeba będzie zrezygnować?
Na pewno skończy się pakowanie warzyw i owoców w folie z tworzywa sztucznego, korzystanie z mydełek, szamponów czy płynów do mycia, dostępnych w mini opakowaniach w hotelach oraz serwowanie opakowań z jednorazowym cukrem, czy zapakowanymi pojedynczymi ciasteczkami.
Dotychczasowe przepisy dotyczące opakowań, które unia starała się wprowadzić, aby ograniczyć degradację środowiska, jak np. ustawa SUP, nie zdały egzaminu. Wiele krajów członkowskich po prostu nie stosowało się do wymogów przyjętych przez Parlament Europejski i nie zaimplementowało ich do wewnętrznych przepisów.
Obecnie unijne wymogi zmierzają w kierunku zasady „użyj ponownie” i mają zachęcać klientów do rozwagi przy wyborze opakowań na dania gotowe czy napoje, a ich producentów i dystrybutorów zmuszać do eliminowania opakowań niezgodnych z gospodarką cyrkularną. Chodzi więc o eliminowanie jednorazowych kubków i pojemników, a korzystanie z tych wielokrotnego użytku. Od 2030 20% jedzenia na wynos i napojów ma być serwowane według nowej zasady, a do 2040 roku już 80%.
Dodatkowo Komisja Europejska chce promować i stawiać na gospodarkę o obiegu zamkniętym. W związku z tym już w 2030 roku materiały, z których będą wykonane opakowania, mają być poddawane recyklingowi min. w 70%. Ustanowione zostaną klasy recyklinowalności od A do E, a dodatkowo producenci opakowań z tworzyw sztucznych będą zmuszeni stosować w produkcji określony procentowo recyklat.
Co jeszcze?
W myśl nowych przepisów, należy tak projektować opakowania, by w całości nadawały się do ponownego przetworzenia, zamiast „lądować” na wysypisku. Inną kwestią jest tworzenie opakowań „na miarę”, czyli bez pustej, niewykorzystanej przestrzeni, która według nowych przepisów, nie będzie mogła przekraczać 40%. Dotyczy to również wszelkich wypełniaczy jak pianki, poduszki foliowe itp. Chodzi o ograniczenie rozmiaru opakowań do niezbędnego minimum i wyeliminowanie tych z podwójnymi dnem czy ściankami.
Jakie obawy?
Pojawiają się pytania, czy będziemy dysponować odpowiednimi technologiami i mocami przerobowymi, by sprostać unijnym założeniom i produkować odpowiednią ilość recyklatu. Może się okazać, że tylko nieliczne firmy będą mogły się tego podjąć. Istnieje więc obawa, że recyklat będzie trudno dostępny i stanie się towarem deficytowym, a co za tym idzie, jego cena wzrośnie.
Czekają więc nas poważne zmiany, które, z jednej strony będą wymagały od nas zmiany sposobu myślenia i z pewnością sięgną do naszych kieszeni, z drugiej, miejmy nadzieję, przyczynią się do ochrony zasobów naturalnych.
Foto: Pinterest
